Deze therapeutenhandleiding beschrijft de opzet en uitwerking van een gestructureerde groepstherapie voor kinderen van 8 tot 12 jaar die seksueel misbruik hebben meegemaakt. Het is een herziening van het oorspronkelijke protocol dat in 2000 is uitgekomen. De therapie bestaat uit 15 bijeenkomsten. Thema’s die aan de orde komen, zijn onder andere: ▪ leren omgaan met verwarrende emoties ▪ lichaamsbeleving en seksualiteit ▪ leren delen van moeilijke dingen maar ook van fijne dingen met je ouders. Per bijeenkomst wordt stap voor stap beschreven hoe het thema kan worden behandeld. Verschillende verwerkingsvormen komen uitvoerig aan bod en er wordt gebruik gemaakt van cognitieve, creatieve en lichaamsgerichte technieken. In het losbladig werkboek (HORIZON 1A) kan het kind zelf aan de slag met de thema’s die aan de orde komen. Er is ook een werkboek voor ouders (HORIZON 2A) en een therapeutenhandleiding (HORIZON 2B) voor de parallel lopende groep voor ouders van kinderen die seksueel misbruik hebben meegemaakt. Het werkboek behorende bij deze therapeutenhandleiding kunt u vinden onder: HORIZON 1A Verder is er ook verschenen: De therapeutenhandleiding voor de ouders van kinderen die seksueel misbruik hebben meegemaakt, met bijbehorend werkboek. Deze kunt u vinden onder: HORIZON 2B en HORIZON 2A De Horizon-methodiek is ontwikkeld binnen het Kinder- en Jeugdtraumacentrum te Haarlem, onderdeel van Kenter Jeugdhulp. De handleidingen en de werkboeken zijn geschreven voor de groepsbehandeling, maar zijn ook goed bruikbaar binnen een individuele therapie. De hele HORIZON-reeks bestaat uit: HORIZON 1A: een werkboek voor kinderen die seksueel misbruik hebben meegemaakt HORIZON 1B: therapeutenhandleiding bij een werkboek voor kinderen die seksueel misbruik hebben meegemaakt HORIZON 2A: een werkboek voor ouders van kinderen die seksueel misbruik hebben meegemaakt HORIZON 2B: therapeutenhandleiding bij een werkboek voor ouders van kinderen die seksueel misbruik hebben meegemaakt HORIZON 3A: Een werkboek voor kinderen over ruzie en geweld in het gezin HORIZON 3B: Therapeutenhandleiding bij een werkboek voor kinderen over ruzie en geweld in het gezin HORIZON 4A: Een werkboek voor ouders van kinderen die ruzie en geweld in het gezin hebben meegemaakt HORIZON 4B: Therapeutenhandleiding bij een werkboek voor ouders van kinderen die ruzie en geweld in het gezin hebben meegemaakt HORIZON 5A: Een werkboek voor jongeren die seksueel misbruik hebben meegemaakt HORIZON 5B: Therapeutenhandleiding bij een werkboek voor jongeren die seksueel misbruik hebben meegemaakt HORIZON 6A: Een werkboek voor ouders van seksueel misbruikte jongeren HORIZON 6B: Therapeutenhandleiding bij een werkboek voor ouders van seksueel misbruikte jongeren Inleiding 7 Kindbijeenkomst 1 Kennismaking, introductie & uitleg therapie 25 Kindbijeenkomst 2 Gevoelens & sociaal netwerk 35 Kindbijeenkomst 3 Klachten, gevoelens & het stressraampje 43 Kindbijeenkomst 4 Een heleboel gevoelens tegelijk 57 Kindbijeenkomst 5 Traumaverhaal deel 1 69 Kindbijeenkomst 6 Traumaverhaal deel 2 81 Kindbijeenkomst 7 Traumaverhaal delen met de ouders 87 Kindbijeenkomst 8 Ingewikkelde gevoelens, ‘grooming’ & triggers 92 Kindbijeenkomst 9 Mijn lijf: fijn en niet fijn 100 Kindbijeenkomst 10 Geheimen 111 Kindbijeenkomst 11 Rechterspel & straf 120 Bijlage Hoe kom ik aan een toga? 130 Kindbijeenkomst 12 Grenzen & wensen 131 Kindbijeenkomst 13 Slapen, kunnen ontspannen & nieuwe netwerkcheck 144 Kindbijeenkomst 14 Effectmeting: afname traumadiagnostiek 153 Kindbijeenkomst 15 Afscheid 155 Bijlage Excuusgesprek tussen cliënt en pleger 160 Geraadpleegde en aanbevolen literatuur 163 Voortraject 19 Overzicht Horizon-reeks 167