Handreiking voor wie wil stilstaan bij leven en dood of betrokken is bij de praktijk van het sterven: mantelzorgers, familie van stervenden, professionele zorgverleners en vrijwilligers in de zorg. Onze samenleving laat een toenemende behoefte aan verdieping van het leven zien. Daarmee komt de dood ook meer ter sprake: goede keuzes in de laatste levensfase, het mysterie van het sterven en thema’s op het gebied van zingeving en levensbeschouwing.
Hoe is het als de dood nabij is. Wanneer is het moment aangebroken om niet verder te behandelen. Moet over de diagnose en het komende sterven worden gesproken, ook als de zieke het gesprek mijdt. Wanneer is euthanasie een optie, wat is palliatieve sedatie, wat is versterven. Is er een hiernamaals. Zullen we elkaar daar weer ontmoeten.
Berthilde van der Zwaag kwam deze thema’s ook tegen in de zorg voor terminaal zieken en hun naasten. Als verpleegkundige waakte ze ’s nachts bij patiënten thuis. Haar ervaringen hiermee vormen de basis voor dit boek.
Tijdens deze waaknachten studeerde ze theologie. Na haar afstuderen aan de Vrije Universiteit kwam ze als geestelijk verzorger in een algemeen ziekenhuis weer met stervenden in aanraking.
Momenteel is ze geestelijk verzorger in de eerste lijn.
Aan haar ervaringen als verpleegkundige voegt ze in dit boek reflecties toe. Nu ze meer ervaring heeft, zowel in de omgang met zieken als in kennis over haarzelf, staat ze stil bij haar eigen handelen van toen. Andere keren betreft het achtergrondkennis of een gedicht dat aansluit bij een situatie. Er is een toenemende belangstelling voor verdieping in het leven, het mysterie van de dood en het sterven en vragen op het gebied van zingeving en filosofie. Het boek De dood nabij biedt handreikingen voor ieder die wil stilstaan bij leven en dood of betrokken is bij de praktijk van het sterven: mantelzorgers, familie en vrienden van stervenden, professionele zorgverleners en vrijwilligers in de zorg. Voorwoord 7
Inleiding 11
Dood 14
Zorgverlener 29
Bang 37
Spreken 55
Nieuwe patiënt 75
Genezen of troosten 86
Zwijgen en luisteren 95
Aanraken 113
Afstand en nabijheid 120
Roken 133
Huisarts 138
Apparatuur 142
Zingeving 159
Levensbeëindiging 181
Ikzelf 205
Relaties 208
Pasgeboren 222
Sterven went nooit 228
Te laat 247
Slotbeschouwing 249
Ik heb een vraag over het boek: ‘De dood nabij - Zwaag, Berthilde van der’.
Vul het onderstaande formulier in.
We zullen zo spoedig mogelijk antwoorden.