De geneeskunde in de bloeitijd van de scholastiek, 1200-1347
Boelaert, Johan R.
Omschrijving
Dit cahier handelt over de medische geschiedenis in de bloeitijd van de scholastiek (1200-1347) en bestaat uit drie delen.
Deel één focust op de universitaire scholastische leermethode voor de kandidaat-medicus. Deze methode wordt aan de hand van voorbeelden belicht (het oog, de vrouwelijke borst, de overdracht van ziekten). Na de dertiende-eeuwse encyclopedisten richten we ons naar de medicus Bernard van Gordon en de chirurg Hendrik van Mondeville, die beiden rond 1300 een belangrijk medisch boek nalieten.
Deel twee behandelt de zorg voor de zieke mens en het dode lichaam. De volgende onderwerpen komen aan bod: de preventieve zorg, de diversiteit van de Vlaamse vrouwen betrokken in de ziekenzorg, de getuigenissen van twee patiënten, de hongersnood van 1315-1317 en ten slotte de verscheidene zorgmethodes voor het dode lichaam.
Deel drie begeeft zich met de volgende topics naar de ‘franjes’ van de geneeskunde: een encyclopedist die de medici onbekwaam acht, verscheidene legenden die de spot drijven met belangrijke artsen uit de oudheid, uitspraken van het kerkelijk recht over de mannelijke impotentie en ten slotte de prille verschijning van het vrouwelijke decolleté.
Johan R. Boelaert was internist-nefroloog (KU Leuven en Parijs). Hij werkte als clinicus in het Brugse St-Janshospitaal (AZ St-Jan). Hij bouwde er ook een afdeling infectieziekten uit en verrichtte onderzoek over infectieziekten bij dialysepatiënten en over HIV. Hij is actief in de Brugse medisch-historische werkgroep ‘Montanus’. Hij schreef onder meer Zes eeuwen infectie in Brugge, 1200-1800 (2011, Leuven) en verzorgde vier cahiers uit deze reeks (nummers 3, 6, 12 en 14). Dankwoord 7
Inleiding 9
Deel I.
De evolutie van de medische kennis 13
Hoofdstuk 1
De scholastische methode in de medische opleiding 15
Hoofdstuk 2
Voorbeelden van het scholastisch medisch denken 21
Hoofdstuk 3
De overdracht van menselijke lichaamskenmerken en ziekten, ca. 1300 27
Hoofdstuk 4
De dubbele boodschap van de encyclopedisten over de ‘plaaginsecten’ 29
Hoofdstuk 5
De medicus Bernard van Gordon 33
Hoofdstuk 6
De chirurg Hendrik van Mondeville 37
Deel II.
De ziekenzorg en de verzorging van de doden 43
Hoofdstuk 7
Variaties rond het thema van het Regimen 45
De geneeskunde in de bloeitijd van de scholastiek
Hoofdstuk 8
Het brede palet van de ziekenzorg in vrouwelijke handen 51
Hoofdstuk 9
Getuigenissen van zieken 59
Hoofdstuk 10
De grote hongersnood van 1315-1317 63
Hoofdstuk 11
De verzorging van de doden 67
Deel III.
De geneeskunde met een ‘randje’ 77
Hoofdstuk 12
Roger Bacon hekelt de medici 79
Hoofdstuk 13
Autoriteiten in de geneeskunde als slachtoffers van moraliserende legenden over lust en list 81
Hoofdstuk 14
Impotentie, het kerkelijk recht en de expertise van ‘vroede’ vrouwen 87
Hoofdstuk 15
Het prille begin van het decolleté 91
Samenvatting 93
Résumé 95
Summary 97
Bibliografie 99
Personenregister 103
Algemeen register 105
Ik heb een vraag over het boek: ‘De geneeskunde in de bloeitijd van de scholastiek, 1200-1347 - Boelaert, Johan R.’.
Vul het onderstaande formulier in.
We zullen zo spoedig mogelijk antwoorden.