Berlijn 1937. 'Je kunt als Jood niet in Duitsland blijven,' zei haar moeder. 'Jij zou naar een andere school moeten omdat je niet op je oude school mag blijven, en wie weet wat Hitler allemaal nog meer gaat bedenken. We moeten hier weg voordat het te laat is.' Het gezin verhuisde naar Amsterdam, maar al gauw waren ook daar de Joden niet meer veilig. Miriam Merzbacher-Blumenthal is een overlevende van de Holocaust. Zij werd in 1927 in Berlijn geboren en woont nu in de Verenigde Staten. In de jaren negentig begon zij af en toe een herinnering op te schrijven, soms in het Duits, soms in het Engels, die zij dan rondstuurde aan enkele vrienden. De voor dit boekje geselecteerde teksten voeren de lezer van Berlijn naar Amsterdam, dan naar Westerbork en Theresienstadt, vervolgens terug naar Nederland en ten slotte naar de VS. Kleine en grote belevenissen worden verteld op een toon waar soms nog de onbevangenheid van het meisje van toen in doorklinkt. Van deze teksten bestaat nog geen publicatie in de oorspronkelijke talen, zodat ze voor deze Nederlandse primeur van manuscript zijn vertaald. Ook Miriam Merzbacher-Blumenthal (1927) verloor haar broer. Peter Blumenthal werd op 21 oktober 1941 in Mauthausen vermoord. Het Joodse gezin vluchtte in 1937 vanuit Berlijn naar Amsterdam en werd vandaar weggevoerd naar Westerbork. Samen met haar moeder en grootmoeder overleefde Miriam Theresienstadt, terwijl haar vader in Auschwitz werd vergast. Na de bevrijding vertrokken ze naar de Verenigde Staten, waar ze er met heldenmoed in slaagden een nieuw leven op te bouwen. Optimisme en hoop waren hun redding. In Een meisje uit Berlijn [2] tekende Miriam Merzbacher de herinneringen aan haar familie en aan haar kampervaringen op. Twaalf wonderschone verhaaltjes, waarvan die over haar broer Peter het meest ontroeren. 26-04-2016 Elsbeth Etty NRC