Na alcohol, roken en gezonde voeding is het tijd dat we meer aandacht besteden aan de gevolgen van stress tijdens de zwangerschap en babyperiode. Te veel stress kan risico’s op psychische problemen en diverse ziekten veroorzaken bij on- en pasgeboren baby’s of later in hun leven. Dit boek laat zien wat stress en heftige emoties van de moeder op de (aanstaande) baby teweeg kan brengen. Maar het geeft ook vooral handvatten om stress te signaleren, bespreekbaar te maken en te verminderen. Verloskundigen, kraamverzorgenden en artsen leren nog steeds vooral naar het lichaam te kijken. Maar hoe ga je om met cruciale psychosociale omstandigheden? Wat doe je als een zwangere net haar baan is verloren of een baan heeft die te veel druk op haar legt of stress heeft om alle ballen in de lucht te houden? Hoe help je een jonge vrouw die vreest dat ze nooit een goede moeder kan zijn? Baby’s onder stress is met name geschreven voor alle professionals in de geboortezorg zoals verloskundigen, kraamverzorgenden, consultatiebureau artsen, huisartsen, gynaecologen, psychologen en doela’s. Diana de Koning, psychotherapeut, met een bachelor in stressmanagement en directeur in de kraamzorg, luidt de noodklok en biedt professionals handvatten om stress eerder te herkennen zodat zij cliënten kunnen helpen er beter mee om te gaan. Haar doordachte ideeën en voorstellen voor de gehele geboortezorg zijn een eerste zet om baby’s uit de vuurlinie van stress te halen. Inhoud Voorwoord 7 Inleiding 9 1. Wat is stress? 13 1.1 Stress is onmisbaar 13 1.2 Chronische stress 16 1.3 Wat doet chronische stress met lichaam en geest? 17 2. Gevolgen van chronische stress voor (ongeboren) baby’s 25 2.1 ‘Slechte genen’ 25 2.2 De blauwdruk van een embryo 28 2.3 Stress in de baarmoeder 29 2.4 Stress in de kraamtijd 32 3. Gevolgen van perinatale stress op latere leeftijd 39 3.1 Gedragsstoornissen 39 3.2 Verslaving 40 3.3 Overgewicht, diabetes type 2 en hart- en vaatziekten 41 3.4 Psychosomatische klachten 42 3.5 Hoge stressgevoeligheid, depressie en angst 43 3.6 Problematische relaties 43 4. Je kunt meer doen dan je denkt 45 4.1 Oorzaken van stress 46 4.2 Voorlichting over stress 62 4.3 Hoe signaleer je stress? 64 4.4 Hoe meet je stress? 71 4.5 Hoe help je bij stress? 77 5. Obstakels in de geboortezorg 95 5.1 De biologieleraar leert kinderen niets over gezond zwanger worden 97 5.2 Problemen en uitdagingen voor de verloskundige 97 5.3 Rammelende kraamzorg 102 5.4 Stroeve samenwerking en informatieoverdracht 109 5.5 Digitale gegevensuitwisseling 112 5.6 Een gebrekkige sociale kaart 113 5.7 Angst voor jeugdzorg 114 5.8 Eigen bijdrage voor kraamzorg 115 5.9 Gat na de kraamweek 115 5.10 Zelfs als je alles goed doet… 117 6. Oplossingen in de geboortezorg 119 6.1 Dit kun jij nu al doen 119 6.2 Deze ontwikkelingen gaan jou in de toekomst helpen 130 6.3 Preconceptionele voorlichting 132 6.4 Meer geld voor preventieve zorg 134 6.5 Extra zorgdagen voor de kraamcoach 134 Slot 139 Epiloog 141 Literatuurlijst 145 Met dank aan 157 Over de auteur 159