Dit praktijkboek is voor (aankomende) professionals die herstelondersteunende zorg willen leveren. De zorg voor mensen met psychiatrische en psychosociale problematiek is omgebogen richting herstel en participatie. Waar de kennis van de professional vroeger het uitgangspunt was, is nu de wens en de ervaringskennis van de zorgvrager het startpunt. Maar wat betekent dit voor de professional, voor zijn houding en attitude in contact met cliënten? Hoe vorm je een goede samenwerking met hen en hun naasten? Hoe voorkom je dat dit een verzwaring van de zorg wordt? Is herstel wel voor iedereen mogelijk? In dit boek worden de belangrijkste aandachtspunten om herstelgericht te werken op een rij gezet en vanuit de praktijk beschreven, met concrete handvatten en voorbeelden. Er wordt onder meer ingegaan op het vergroten van de eigen kracht en eigen regie, het herkennen en stimuleren van de ervaringsdeskundigheid, het inzetten van de professionaliteit waar nodig, maar voorál het durven loslaten waar het empowerment vergroot en het herstel versterkt. Dit praktijkboek is voor (aankomende) professionals die herstelondersteunende zorg willen leveren. Het geeft antwoorden op vragen gericht op het eigen handelen en de omgang met mensen met uiteenlopende problematiek van verslavingen, lvb, (ernstige) psychiatrische aandoeningen tot mensen (w.o. ouderen) met psychische of psychosociale problemen. Zowel in instellingen als in de wijk geeft dit boek houvast om het herstelproces te optimaliseren. Joyce Langedijk heeft als hulpverlener en trainer veel ervaring opgedaan in het werken in met (jong)volwassenen met psychiatrische problematiek, waarbij zij nauw heeft samengewerkt met naasten en ervaringsdeskundigen. De zorg voor mensen met psychiatrische en psychosociale problematiek is omgebogen richting herstel en participatie. Waar de kennis van de professional vroeger het uitgangspunt was, is nu de wens en de ervaringskennis van de zorgvrager het startpunt. Maar wat betekent dit voor de professional, voor zijn houding en attitude in contact met cliënten? Hoe vorm je een goede samenwerking met hen en hun naasten? Hoe voorkom je dat dit een verzwaring van de zorg wordt? Is herstel wel voor iedereen mogelijk? In dit boek worden de belangrijkste aandachtspunten om herstelgericht te werken op een rij gezet en vanuit de praktijk beschreven, met concrete handvatten en voorbeelden. Er wordt onder meer ingegaan op het vergroten van de eigen kracht en eigen regie, het herkennen en stimuleren van de ervaringsdeskundigheid, het inzetten van de professionaliteit waar nodig, maar voorál het durven loslaten waar het empowerment vergroot en het herstel versterkt. Dit praktijkboek is voor (aankomende) professionals die herstelondersteunende zorg willen leveren. Het geeft antwoorden op vragen gericht op het eigen handelen en de omgang met mensen met uiteenlopende problematiek van verslavingen, lvb, (ernstige) psychiatrische kwetsbaarheden tot mensen (w.o. ouderen) met psychische of psychosociale problemen. Zowel in instellingen als in de wijk geeft dit boek houvast om het herstelproces te optimaliseren. Inhoud Voorwoord 7 Inleiding 9 1 Visie op herstel en herstelondersteunende zorg 11 2 Hoop en optimisme uitstralen en vergroten 27 2.1 In de praktijk 27 2.2 Wat de theorie zegt 28 2.3 Handvatten 31 2.4 Wat het oplevert 42 2.5 Meer weten en tips 42 3 Present zijn 44 3.1 In de praktijk 44 3.2 Wat de theorie zegt 45 3.3 Handvatten 49 3.4 Wat het oplevert 55 3.5 Meer weten en tips 56 4 Bescheiden professionele houding 57 4.1 In de praktijk 57 4.2 Wat de theorie zegt 58 4.3 Handvatten 63 4.4 Wat het oplevert 73 4.5 Meer weten en tips 73 5 Eigen verhaal als uitgangspunt nemen 75 5.1 In de praktijk 75 5.2 Wat de theorie zegt 76 5.3 Handvatten 79 5.5 Meer weten en tips 87 SWP 170605 BW-6.indd 5 13-04-18 17:18 6 Eigen kracht en empowerment vergroten 88 6.1 In de praktijk 88 6.2 Wat de theorie zegt 89 6.3 Handvatten 93 6.4 Wat het oplevert 105 6.5 Meer weten en tips 105 7 Ervaringsdeskundigheid inzetten 106 7.1 In de praktijk 106 7.2 Wat de theorie zegt 107 7.3 Handvatten 110 7.4 Wat het oplevert 120 7.5 Meer weten en tips 120 8 Ondersteuning van naastbetrokkenen stimuleren 122 8.1 In de praktijk 122 8.2 Wat de theorie zegt 123 8.3 Handvatten 131 8.4 Wat levert het op 143 8.5 Meer weten en tips 143 9 Lijden verlichten en autonomie vergroten 144 9.1 In de praktijk 144 9.2 Wat de theorie zegt 145 9.3 Handvatten 148 9.4 Wat het oplevert 162 9.5 Meer weten en tips 162 Beschouwend nawoord 164 Dankwoord 168 Bijlagen 169 Literatuur 182 Ter inspiratie gebruikt/bezocht/gelezen/geraadpleegd 187