Meer nog dan door daden wordt de geschiedenis geschreven door woorden. Slagzinnen hebben hordes mensen op de been gebracht, strijdkreten hebben oorlogen gewonnen en gevatte opmerkingen hebben tegenstanders de mond gesnoerd. Woorden hoeven trouwens niet echt uitgesproken te zijn om effect te hebben. Veel historisch geworden uitdrukkingen zijn voor de gelegenheid verzonnen. Andere zijn vervormd, uit hun verband gerukt, aan de verkeerde persoon toegeschreven of moedwillig verkeerd begrepen. Paradoxaal genoeg kan zelfs een incorrect citaat een historische waarheid onthullen. In Wie zei dat? verzamelt Paul Claes (iets meer dan) vijfhonderd klassieke oneliners, die iedereen kent, maar die nooit eerder samen werden gebracht. Hij gaat na wie ze waar en wanneer heeft uitgesproken, verduidelijkt hun historische context en laat zien hoe ze blijven voortleven. Aldus ontstaat een originele alternatieve wereldgeschiedenis, van ‘Er zij licht’ tot ‘#MeToo’, waarin verrassende uitspraken ergernis oproepen of ontroeren, op weerstand stuiten of worden omarmd. Een aanstekelijk boek om urenlang in te bladeren en te lezen. Er bestaan veel citatenboeken, maar dit is een van de leukste die ik ooit heb gelezen. 11-09-2019 Ewoud Sanders NRC Handelsblad