Te midden van een strijd om macht en religie vluchtte in 1537 de laatste katholieke aartsbisschop van Noorwegen, Olav Engelbrektsson, naar de Nederlanden van Karel V. Op zijn vlucht nam de kerkvorst een groot deel van de schat van de Nidaroskathedraal in Trondheim mee, waaronder de bijl van Sint-Olav, twee kronen, kelken, monstransen en andere kostbaarheden. Dit boek volgt het spoor van de aartsbisschop, zijn gevolg en de kerkschatten. Het deel van de schat dat de aartsbisschop meenam, belandde in Deventer en leidde tot een langdurige diplomatieke kwestie. Een ander deel, waaronder de schrijn van Sint-Olav, bleef achter in Noorwegen. Ondertussen voerden Deense schepen Noors kerkzilver af naar Kopenhagen. Een van de schepen werd gekaapt door Hollanders, een ander schip zou zijn gezonken in het Trondheimfjord. Een jarenlange zoektocht in archieven en musea levert een verrassend verhaal op over ballingschap, diplomatie en Noors erfgoed in de Habsburgse Nederlanden aan het begin van de Reformatie. 'Peperdure maritiem-archeologische expedities zijn er ondernomen in de fjord van Trondheim om de schat van de 16e-eeuwse aartsbisschop Olav terug te vinden. Zonde van het geld, vindt historicus dr. Louis Sicking. Archiefonderzoek in Nederland levert veel meer informatie op.' – Nieuwsarchief Universiteit "…zeer goed uitgelegd, met kennis van zaken én prima te begrijpen voor een minder goed ingevoerde lezer.” – De Leesclub van Alles Voorwoord 9 Inleiding 11 1. De strijd om de Noorse troon, 1523-1536 23 Inleiding 23 Unies van Scandinavische koninkrijken 25 De aartsbisschop, de rijksraad en de Reformatie 28 Een fort voor de aartsbisschop: Steinvikholm 31 Christiaan II en de Habsburgers 33 De rijksraad en de verkiezing van een nieuwe koning 35 Een mislukte staatsgreep 36 Habsburgse steun uit de Nederlanden 39 Conclusie 44 2. De vlucht van de Noorse aartsbisschop naar de Nederlanden, 1536-1537 47 Inleiding 47 Voorbereidingen in de Nederlanden 48 Overwintering in Trondheim 54 Voorbereidingen in Noorwegen 58 Vertrek naar de Nederlanden 60 Ballingschap in de Nederlanden 62 Het gevolg van de aartsbisschop 69 Conclusie 71 3. De kaper en de kanselier 73 Inleiding 73 De kaperijen van Christoffel Trondsson 74 Deense dreiging: Christoffel Trondsson voor de Nederlandse kust 83 Gaudo Norweger op de bres voor Maximiliaan van Egmond-Buren 88 Conclusie 92 4. Sporen van schatten 97 Inleiding 97 Debat over de schat 99 Sint-Olav en zijn schrijnen 101 Kostbaarheden naar Kopenhagen 108 Speuren naar een gezonken schat 111 De samenstelling van de Noorse kerkschat in Deventer 117 Conclusie 146 5. Diplomatieke strijd om de bijl van Sint-Olav 149 Inleiding: schat in de stad 149 Deventer: centrum van de handel met Noorwegen 150 De partijen melden zich 155 Deventer: spil in de diplomatieke strijd 166 Deventer diplomatie 176 Conclusie 179 6. Speuren naar schatten 183 Inleiding 183 Schattenjacht 183 Een schat van perkament en papier 187 Conclusie 191 Epiloog 201 Bewijsstukken 205 Afkortingen 238 Bronnen en literatuur 239 Verantwoording afbeeldingen 259 Register van persoonsnamen 263 Register van aardrijkskundige namen 269