Een uitgebreide verkenning van Henk van Randwijks invloedrijke rol als leider in het Nederlandse verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog en zijn prominente rol in het publieke debat na de oorlog. Dit boek is geboren in een tv-studio. Op 24 februari 1960, in het programma Welbeschouwd, zegt voormalig verzetsleider Henk van Randwijk dat de ware geschiedenis van ons land tussen 1940 en 1945 nog altijd niet is geschreven. Chris Steketee, hoofdredacteur van Algemeen Handelsblad, reageert een dag later: mijn krant staat voor je open. Eind december 1960 verschijnt de eerste aflevering van de rubriek ‘In de schaduw van gisteren’, de laatste in mei 1965. Van Randwijk schrijft de artikelen onder zijn verzetsnaam: Sjoerd van Vliet. Eind 1967, anderhalf jaar na zijn dood, verschijnen de artikelen in boekvorm. Het boek, ook In de schaduw van gisteren geheten, beleeft de ene na de andere druk. In 1970 kent een speciale scholiereneditie een oplage van meer dan 150.000. Nog altijd is Van Randwijks boek een bekend werk over onze bezettingsjaren. Maar hoeveel Nederlanders hebben het écht gelezen — en begrepen? Peter Bak kruipt onder Van Randwijks huid en laat de lezer indringend kennismaken met een groot verzetsman wiens waarschuwend woord nog altijd actueel is: ‘Een volk dat voor tirannen zwicht / verliest meer dan lijf en goed alleen / dan dooft het licht’. Peter Bak (1963) is historicus en schrijver. Hij promoveerde in 1999 op een proefschrift over Trouw als verzetsblad en naoorlogs dagblad. Verder publiceerde hij onder meer een biografie van staatsman W.F. de Gaay Fortman (2004), de roman Het spoor van Mertens (2007) en Een oord van bang wachten: kamp Haaren 1941-1944 (2018). In 2022 verscheen Meer dan reizen: de Nederlandse Christelijke Reisvereniging 1922-2022. Een uitgebreide verkenning van Henk van Randwijks invloedrijke rol als leider in het Nederlandse verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog en zijn prominente rol in het publieke debat na de oorlog, onder andere als mde-oprichter van het blad Vrij Nederland. Deze rol leidde uiteindelijk tot zijn veel gelezen bundel In de schaduw van gisteren. Met dit werk als uitgangspunt duikt Peter Bak diep in Van Randwijks leven, zijn werk in het verzet 1940-1945, en zijn latere politieke en literaire activisme. 1 Drie dichtregels op een bakstenen muur 2 Toen kwam de oorlog 3 Geen volk van samenzweerders 4 Het sprookje van de onschuld 5 Niets nieuws onder de zon 6 Nederlanders! 7 Een witte adelaar voor een celraam 8 Waar bleef je dan zelf met al je idealen? 9 De zomer van 1942 10 Van goed en kwaad – en dit soort mensen 11 ‘Het licht van de lamp straalt ijzige kou uit’ 12 Uitleggen wat niet uit te leggen is 13 ‘Als de wil maar even sterk was als die van de Duitsers…’ 14 Zonder naam 15 ‘Ze zijn nog onder ons’ 16 Had hun dood zin? 17 Wie zijn we? 18 Van grote en kleine dingen 19 Helden of schapen? 20 Zo was de bevrijding 21 Aan het Havenpad 22 In de schaduw van gisteren Woord achteraf Dankbetuiging Noten Register