In 'Spinoza en de Republiek' schetst Maarten van Buuren de historische en politieke context die Spinoza ertoe bracht het 'Politiek traktaat' te schrijven. Die context is allesbehalve abstract: een diep verdeelde Republiek zonder grondwet, verscheurd door de machtsstrijd tussen monarchisten en republikeinen. Toen buitenlandse mogendheden in 1672 gezamenlijk aanvielen, werkte de interne verdeeldheid verlammend – met als dieptepunt de moord op de gebroeders De Witt en de machtsovername door Willem III. De vraag drong zich op: hoe kon een staatsvorm eruitzien die vrijheid én stabiliteit waarborgt in tijden van crisis? Spinoza’s antwoord is verrassend: niet een pleidooi voor democratie, zoals vaak gedacht, maar een voorstel voor een gemengde staatsvorm, waarin de uitersten van monarchie en democratie in balans worden gehouden door een aristocratische ‘Raad van voldoende omvang’. 'Spinoza en de Republiek' is een uitnodiging het 'Politiek traktaat' met frisse blik te lezen als Spinoza’s antwoord op de problemen van zijn tijd én als voorstel voor een politiek bestel dat antwoord geeft op de politieke problemen van onze tijd.