Een pilootstudie van een vragenlijst over denken, weten en waarheid
Omschrijving
DJDJD is de afkorting van de Dacht Je Dat Je Dacht-vragenlijst, waarbij men uitgedaagd wordt om te denken over denken. Mensen gaan er vaak vanuit dat ze goed denken en staan er niet bij stil dat ze denkfouten zouden maken. Velen beseffen zelfs niet dat je kan denken over denken!
DJDJD gaat niet zozeer over welke denkfouten je zelf maakt… als je dat al kan weten van jezelf. De lijst trekt met zijn 50 items vooral na hoe je denkt over denken. Met DJDJD kan je denkfouten leren erkennen en herkennen en leer je waarheid en vooral onwaarheid te vinden. Twijfelen mag! Er is zelfs een twijfelanalyse beschikbaar.
DJDJD verwijst natuurlijk naar het boek Dacht je dat je dacht? van Jos Peeters, maar het is niet noodzakelijk het bij de hand te nemen, al kan dat wel helpen. In DJDJD worden trouwens ook zaken aangesneden die niet in het boek staan.
Via een beperkte pilootstudie werd de lijst onderzocht zodat ieder ook zijn score kan vergelijken. DJDJD is voor ieder denkend mens geschikt! Het boek is er niet alleen voor diagnostisch aangelegde psychologen en filosofen maar is nuttig voor scholieren in het middelbaar onderwijs tot academici van allerlei slag en van krantenlezers en journalisten tot psychotherapeuten.
Jos Peeters, Leuven, is diagnostisch, therapeutisch en gerechtelijk psycholoog. Hij werkte jarenlang in het Jongerencentrum Cidar, een diagnostisch centrumin het jongerenwelzijn. Hij geraakte meer en meer gefascineerd door de wereld van denken, weten en waarheid. In 2016 verscheen van hem het boek Dacht je dat je dacht? (Garant). Inleiding 7
1. De DJDJD-vragenlijst 13
2. Denken, weten en waarheid:
van lezen naar lijst 17
Waarheid 17
Psychologie 21
Psychodiagnostiek 24
Van thema’s naar schalen 27
En wat als? 29
Figuur denken, weten en waarheid 30
3. De constructie van de DJDJD 33
Denken, snel en traag 36
Bias 37
Rationeel 39
Geheugen 40
Voorspelling 41
Twijfel 42
Narratieve Misleiding 43
Cognitieve Defusie 44
Mentalisatie 45
Weten 46
Waarheid 46
Denkplezier 47
4. Resultaten 51
Gemiddelde, standaarddeviatie en percentages 52
Factoranalyse 59
Normering, betrouwbaarheid en validiteit 66
Twijfel en terechte twijfel 69
5. Deconstructie 73
Denken, snel en traag 74
Bias 75
Rationeel 76
Geheugen 76
Voorspelling 77
Twijfel 77
Narratieve Misleiding 78
Cognitieve Defusie 78
Mentalisatie 79
Weten 80
Waarheid 81
Denkplezier 82
6. Discussie 83
Heb je een goed idee voor een item met 6 2 2 ? 85
Testontwikkelaars worden ondertussen ook wijzer 86
Denken, weten en welzijn gemeten! 87
Wat leert mijn DJDJD-score me nu eigenlijk? 89
Versie 2.0 of versie 1.1 of toch maar versie 1.0? 90
7. Besluit 93
Literatuur 99
Woordenlijst 109