De Duitse geschiedenis lijkt alleen maar uit breuken te bestaan, met de periode tussen 1933-1945 voorop. Maar de slagschaduw van het zwarte verleden is inmiddels minder bepalend, lichtere tinten zijn zichtbaar geworden. Duitsland is steeds meer een 'normaal' Europees land. Het deelt in de problemen van het continent, dat het net als vóór 1914 economisch domineert. Buurlanden vragen Duitsland meer leiding te tonen, maar hebben sinds het einde van het tijdperk-Merkel ook zorgen over zijn politieke en economische stabiliteit. Dit boek laat zien dat de lange Duitse geschiedenis ook doorgaande lijnen kent. Duitsland als federale bondstaat sinds 1871 overleefde twee wereldoorlogen. De voorlopers van de belangrijkste politieke partijen van nu, CDU en SPD, waren al vóór 1914 cruciaal voor de parlementaire democratie. (Dis)continuïteit geldt ook voor de Duits-Nederlandse relaties, die eveneens worden besproken. Tot slot is er aandacht voor de (problematische) positie van het Duits in Nederland en de studie Nederlands in Duitsland. ‘Deze veelzijdige bundel geeft een fraai beeld van de huidige Nederlandse expertise over Duitsland. Origineel is de vraag naar de doorgaande lijn ondanks de breuk van 1945.’ – Thomas von der Dunk, cultuurhistoricus, publicist op het gebied van onder andere de Duitse geschiedenis en gastonderzoeker van het Duitsland Instituut Amsterdam Hermeneutiek van de continuïteit in de Duitse geschiedenis: voorbij de historiografie van de breuk? 7 Frans Willem Lantink en Jeroen Koch I. DUITSLAND-NEDERLAND Tussen gevoel en verstand: Nederlands-Duitse normalisering 1945-1989/90 23 Friso Wielenga De Nederlands-Duitse betrekkingen in comparatief Europees perspectief: Nederland, Denemarken en de Duitse kwestie, 1830-1871 41 Jacco Pekelder Rotterdam en Duitsland, Duitsland en Rotterdam: hoe Duitsland en Nederland verweven raakten en dat tot de jaren negentig bleven 59 Hein Klemann Duits-Joodse vluchtelingen en Nederland: land van bestemming, doorgangsland of cul-de-sac? 87 Afke Berger & Ismee Tames Status quo & quo vadis Niederlande-Deutschland-Studien? 117 Henning Meredig Erbarme Dich: over de positie van het Duits in Nederland 137 Ewout van der Knaap Nederlands in Duitsland: attitudes, feiten, perspectieven 163 Ute K. Boonen II. DUITSLAND Zeitenwende: een cesuur in de Duitse politieke geschiedenis? 187 Ton Nijhuis Uit de schaduw van het Derde Rijk: breuken en continuïteiten in de Duitse geschiedenis na 1800 209 Patrick Dassen Duitse katholieken en christendemocraten: van Bismarcks outsiders tot politieke systeemdragers 235 Frans Willem Lantink Continuities of the Kanzlerdemokratie: strategies of legitimacy from Konrad Adenauer to Olaf Scholz 255 Frederik Frank Sterkenburgh De val van de Muur in het licht van het tanende vooruitgangsgeloof: de jaren zeventig als cesuur 275 Hanco Jürgens Op visitatie in Oost-Berlijn: over het evalueren en ‘afwikkelen’ van geesteswetenschappen uit de DDR 297 Krijn Thijs Germania docet? Unbewältigte Vergangenheit, koloniaal verleden en de plicht tot herinneren 319 Jeroen Koch Over de auteurs 339 Register van persoonsnamen 345