De inhoud van dit boek verschaft met praktijkgerichte voorbeelden inzicht in de processen, tools en technieken om, faalkosten te reduceren, de tijdsduur te verkorten, kosten te verminderen. Dit boek is een handleiding en richtlijn voor het ontwerpen van een inte-grale en betrouwbare projectplanning met een voorspelbare einddatum, op basis van een kritieke pad-netwerkplanning (Critical Path Method, CPM).De inhoud van dit boek verschaft inzicht in de processen, met praktijkge-richte voorbeelden, tools en technieken om veiliger te werken, faalkosten te reduceren, de tijdsduur te verkorten, kosten te verminderen en de prognoses van een project te verbeteren.Dit boek is primair bestemd voor projectmanagers en projectplanners die hun werk optimaal willen uitvoeren en die een behoefte hebben aan praktijkgerichte richtlijnen en processen, gebaseerd op internationaal gestandaardiseerde ‘best practices’ en standaarden. Tevens is dit boek bestemd voor projectsponsors, seniormanagers, pro-jectdirecteuren en specialisten in engineering, inkoop, acquisitie en hu-man resources die meer willen weten over het maken van een integrale projectplanning. Weet u hoe succesvolle projecten worden gepland? Zo niet, nu is het tijd om te leren hoe: Geen kostbare tijd te verspillen Tijdsduur effectief te verkorten Faalkosten te reduceren Kosten te verminderen Resources optimaal te benutten Veiliger te werken Betrouwbare einddatum te beloven 1 INLEIDING 3 2 DE ONTWIKKELING VAN HET TIJDMANAGEMENTPLAN 11 2.1 Het projectmandaat 12 2.2 Het projectmanagementplan (PMP) 13 2.2.1 De drie basisplannen 14 Ad 1. Scopebasisplan 14 Ad 2. Tijdbasisplan 15 Ad 3. Kostenbasisplan 15 2.2.2 De deelplannen 16 Kwaliteitsplan 16 Procesverbeterplan 16 Personeelsplan 16 Communicatieplan 17 Risicomanagementplan 17 Inkoopplan 17 Stakeholdersplan 18 2.2.3 Samenvatting PMP 18 2.3 Bedrijfsorganisatorische invloeden op de projectplanning 19 2.3.1 Bedrijfsomgevingsfactoren 19 2.3.2 Bedrijfsorganisatieproces-assets 19 2.4 De output van het tijdmanagementplan 20 2.4.1 De ontwikkelingscriteria voor het planningsmodel 20 2.4.2 Eisenanalyse 21 2.4.3 Standaarden en richtlijnen 21 2.4.4 Levels in de planning 22 Level 1: strategische mijlpaalplanning 22 Level 2: geïntegreerde mijlpaalplanning 22 Level 3: geïntegreerde projectplanning 23 Level 4: implementatieplanning 23 2.4.5 Plannen voor organisaties 23 Ad 1. Functionele of lijnorganisatie 24 Ad 2. Matrixorganisatie 24 Ad 3. Projectorganisatie 24 Samenvatting plannen voor organisaties 25 2.4.6 Planningsmethodes 25 Kritieke pad-methode (KPM), Precedence Diagram Method 26 Critical Chain Method (CCM) 28 Dynamisch plannen methode (DPM) 29 Samenvatting planningsmethodes 32 2.4.7 Planningstechnieken 32 Rolling Wave-techniek 32 Agile-techniek 33 Three Points estimate-techniek 34 Monte Carlo-simulatietechniek 34 Samenvatting planningstechnieken 34 2.4.8 Planningsgereedschap 34 Traditioneel planningsgereedschap 35 Modern planningsgereedschap 35 2.4.9 Soorten planningen 36 Portfolioplanning 36 Programmaplanning 37 Projectplanning 37 Aanbiedings- of tenderplanning 37 Engineeringplanning 37 Inkoopplanning 37 Fabricage-, uitvoerings- of productieplanning 38 Montageplanning 38 Test- en verificatieplanning 38 Inbedrijfstellingsplanning 38 3 HET DEFINIËREN VAN DE ACTIVITEITEN 41 3.1 Input voor het definiëren van de activiteiten 42 3.1.1 Tijdmanagementplan 42 3.1.2 Scopebaseline 43 3.1.3 Work Breakdown Structure 43 3.1.4 ‘Statement of Work’ 44 3.1.5 Werkpakketten 45 3.1.6 De omgevingsfactoren van het bedrijf 46 3.1.7 Bedrijfsafhankelijke processen 46 3.2 Tools en technieken voor het definiëren van de activiteiten 47 3.2.1 Decompositietechnieken 47 3.2.2 Planningsmethodes, -soorten en -technieken 48 3.2.3 Subject Matters Expert (SME), oftewel experts of deskundigen 48 3.3 Output van het definiëren van de activiteiten 48 3.4 Voorbeelden van het definiëren van de activiteiten 49 3.4.1 Voorbeeld 1: projectmanagementactiviteiten 49 WBS: projectmanagementplan 49 Projectbasisplannen 50 Projectscopemanagementplan 50 3.4.2 Voorbeeld 2: main deck voor een offshore platform 52 Statement of Work (SOW) voor het maken van het main deck van de topsides 52 SOW grafisch afgebeeld 54 Vertaling van het SOW naar het projectplanningsmodel 55 Het managen van de projectplanning en de koppelingen naar ERP-producten 56 Exporteren en importeren in Primavera 58 Generieke fragnets 59 Specifieke activiteiten maken in Primavera 62 4 HET RANGSCHIKKEN VAN DE ACTIVITEITEN 65 4.1 Input voor het rangschikken van de activiteiten 65 4.2 Tools en technieken 67 4.2.1 Planningsmethodes en -technieken 67 4.2.2 Kritieke pad-methode (KPM), Precedence Diagram Method 67 4.2.3 Standaardrelaties 67 Finish-to-Start-relatie (F-S-relatie) 68 Start-to-Start-relatie (S-S-relatie) 68 Finish-to-Finish-relatie (F-F-relatie) 69 Start-to-Finish-relatie (S-F-relatie) 69 4.2.4 Bijzondere relaties 69 Lead-relatie 70 Lag-relatie 70 4.2.5 De afhankelijkheden bepalen 70 Vereiste bepalingen 70 Voorkeursbepalingen 70 Externe bepalingen 71 Interne bepalingen 71 4.2.6 Technieken voor collaboratie en samenwerking 71 Brainstormen 72 Mindmappen 72 Collaboratietools 73 4.3 Voorbeelden van het rangschikken van activiteiten 73 4.3.1 Statement of Work (SOW) 73 4.3.2 Voorbeeld 1: werkpakket ‘projectmanagementplan’ 74 4.4 Voorbeeld 2: main deck van een offshore platform 77 4.4.1 Statement of Work (SOW) voor het maken van het main deck van de topsides 78 Grafische afbeelding van de decompositie 78 4.4.2 Rangschikken van de activiteiten voor het maken van het main deck. 80 Werkvoorbereiding en voorbewerken (niet gerangschikt) 81 Werkvoorbereiding en voorbewerken (gerangschikt) 81 Voorsamenstellen (gerangschikt) 82 Samenstellen van de dekken (gerangschikt) 83 Conserveren en eindsamenstellen compleet main deck (niet gerangschikt) 83 Conserveren en eindsamenstellen compleet main deck 84 Volledig werkpakket main deck 85 5 DE ESTIMATING VAN DE RESOURCES 87 5.1 Projectplanning, gradaties en nauwkeurigheid 87 5.1.1 Het kostenbasisplan 88 5.2 Input, tools en technieken en output 90 5.2.1 Input voor de estimating van de middelen 90 5.2.2 Resourcekalenders 90 5.2.3 Risicoregister 91 5.2.4 Activiteitkosten-estimate 92 5.3 Tools en technieken 92 5.3.1 Expert zienswijze (‘expert judgement’) 92 5.3.2 Estimating technieken 92 Analoge estimating 93 Parametrische estimating 93 Bottom-up estimating 93 5.3.3 Gepubliceerde estimating data 94 Interne databanken voor estimating 94 Extern gepubliceerde estimating data 94 5.3.4 Projectmanagementsoftware 95 5.3.5 Resourcebibliotheek 95 Physical Breakdown Structure (PBS) 96 Standard Activity Breakdown (SAB) 96 Code Of Resource (COR) 96 5.4 Voorbeelden van estimating 99 5.4.1 Analoge estimating van de WBS ‘projectmanagementplan’ 99 Resourcebibliotheek 99 5.4.2 Parametrische estimating van het main deck 101 Voorbeeldberekening 102 Directe uren 102 Berekening van de benodigde manuren 102 Indirecte uren 103 Materialen 103 Materieel 104 5.4.3 Bottom-up estimating 104 Normen en kengetallen 105 5.4.4 Voorbeelden van bottom-up estimating 105 Staalconstructie: voorbewerken, ijzerwerken en lassen 105 Piping; prefabricage en installatie 105 Equipment en elektrische installatie 106 5.4.5 Samenvatting estimating 107 5.4.6 Estimates verwerken in Primavera P6 107 Directe manuren 107 Indirecte manuren 107 Voorbeeld resourcebibliotheek zoals aangemaakt in Primavera 108 5.4.7 Voorbeelden in Primavera 109 Werkvoorbereiding en voorbewerken 109 Voorsamenstellen main deck A-A 110 Samenstellen main deck 110 Eindsamenstelling en conserveren 111 Volledig overzicht van alle manuren 111 Samenvatting voorbeelden 111 6 DE ESTIMATING VAN DE TIJDSDUUR VAN EEN ACTIVITEIT 113 6.1 Tijdsduur van een activiteit 113 6.2 Wat zeggen de internationale standaarden en standaardpraktijken? 114 6.2.1 14-Points Assessment Check Protocol 114 6.2.2 The Society of Construction Law & Delay and Disruption Protocol 115 Appendix B Paragraaf 4.6 115 6.2.3 Mijn voorkeur voor de maximale tijdsduur van een activiteit 115 6.3 Input, tools en technieken en output 116 6.3.1 Input voor de estimating van de activiteitduur 116 6.3.2 Resourcekalenders 117 6.3.3 Projectscope statement 118 Mijlpalen 119 Sleuteldatums en interne mijlpalen 119 Facturatiemijlpalen 119 Levertijden van de deliverables 119 Beschikbaarheid van de resources 119 Globale en projectspecifieke kalenders 119 Vakanties en vrije dagen 120 Beschikbaarheid van de werkterreinen en gebouwen 120 Gedwongen belemmeringen van bijvoorbeeld wegen, spoorwegen en vaarwegen 120 Klimatologische omstandigheden 120 6.3.4 Risicoregister 121 6.3.5 Bedrijfsomgevingsfactoren 121 6.3.6 Bedrijfsafhankelijke assets 121 6.4 Tools & Technieken 122 6.4.1 Three Points estimating 122 Driehoeksverdeling 122 Bètaverdeling 123 Statistical PERT (SPERT) 123 6.4.2 Groepsbesluitvormingstechnieken 124 DELPHI-techniek 124 Hoe werkt het in de praktijk? 125 Gereedschappen 125 6.4.3 Reserveanalyses 126 6.4.4 Kwantitatieve analyse tijdbuffers 126 6.5 Output 127 6.5.1 Activiteitduur estimate 127 6.5.2 Project documents updates 127 6.6 Voorbeelden estimates 127 6.7 Voorbeeld 1: WBS Projectmanagementplan 127 6.7.1 Resourcebibliotheek 128 6.7.2 Statement of Work (SOW) voor de WBS Projectmanagementplan 129 6.7.3 Het bepalen (estimaten) van de activiteitduur voor het projectmanagementplan 132 6.8 Voorbeeld 2: het bepalen van de activiteitduur voor het main deck 134 Werkvoorbereiding 134 Voorbewerking van alle onderdelen 135 Voorsamenstellen 136 Samenstellen 137 Stralen en conserveren 137 Eindsamenstelling 138 6.8.1 Samenvatting voorbeeld 2 (het bepalen van de activiteitduur voor het main deck) 139 7 HET ONTWIKKELEN VAN DE PROJECTPLANNING 141 7.1 Input, tools en technieken en de output 142 7.2 Tools en technieken 143 7.2.1 Projectplanning-netwerkanalyse 143 7.2.2 Kritieke pad-methode 144 ‘Longest path’ (‘langste pad’) 144 ‘Forward pass’ 144 ‘Backward pass’ 145 Float (speling) 145 Constraints (beperkingen) 145 Gedwongen beperkingen 147 Harde beperkingen 148 Zachte beperkingen 150 Samenvatting beperkingen 153 7.2.3 Critical Chain Method 154 Tijdbuffers en reserves 155 7.3 Resource-optimalisatietechnieken 156 7.3.1 Resourcenivellering (leveling) 156 Voorbeeld van resourcenivellering 157 7.3.2 Resourceafvlakking (smooting) 160 Voorbeeld van resourceafvlakking 161 7.3.3 Modelleringstechnieken ( What-If) 162 7.3.4 Simulatietechnieken 162 Three Points estimate-techniek 162 Monte Carlo-simulatietechniek 163 Voorbeeld distributiegrafiek van een Monte Carlo-simulatie 164 7.3.5 Leads en lags 168 7.3.6 Projectplanningscompressietechnieken 169 Crashing 169 Fast Tracking 170 7.3.7 Planningstools 171 7.4 Verificatie, toetsing en goedkeuring 171 7.4.1 Externe eisen aan een planning 172 Voorbeeld 1: eisen Rijkswaterstaat 172 Voorbeeld 2: eisen in olie- en gassector (offshore) 173 Vergelijking eisen RWS en olie- en gassector 175 7.4.2 Interne eisen aan een planning 175 7.4.3 Bedrijfsafhankelijke eisen en procedures 175 7.4.4 Traditioneel planningsgereedschap 177 7.4.5 Modern planningsgereedschap 177 7.4.6 Mijn persoonlijke eisen aan een projectplanning 179 Categoriekeuze voor projectplanning 180 Categorie 1: Core Required Components (CRC) 182 Categories 2: Resource Required Components (RRC) 183 Categorie 3: Earned Value Planning 183 Categorie 4: Risicoplanning 183 7.4.7 Technische eisen aan een projectplanning 184 7.4.8 DCMA 14 Points Assessment 184 Toetsing DCMA 14 Points Assessment 187 Samenvatting DCMA 14 Points Assessment 187 7.4.9 Samenvatting tools en technieken 188 7.5 Voorbereiden voor beheer 188 7.5.1 Coderen van de projectplanning 188 7.5.2 NORSOK-codes 188 7.5.3 Andere code-opties 189 7.6 Kosten toevoegen aan de projectplanning 191 7.6.1 Inleiding kostentoekenning 191 7.6.2 Keuzes die we moeten maken 192 Types activiteiten 193 Kostensoorten 194 Kostenaccounts 195 Hoofd cost accountcodes 196 Cost accountcodes voor directe en indirecte manuren 197 Hoe kosten toekennen? 198 7.7 Extern en intern beheer van de kosten 199 7.7.1 Kostenbeheersing naar opdrachtgever 199 7.7.2 Interne beheersing van de kosten 199 Earned Value Management (EVM) 200 Wat is EVM? 200 7.7.3 Voorbeeld Control Account Plans (CAP’s) 202 Uitleg over Control Account Plan (CAP) 202 Voorbeeld en uitleg s-curve 204 Earned Value Analysis 206 Trendanalyse met Earned Value Analysis 207 Estimate at Completion (EAC) 207 7.8 Goedkeuring van de projectplanning 209 7.8.1 Risico- en reserveanalyses voor dit werkpakket 210 7.9 Ondertekening van de projectplanning 211 7.10 Projectplanning 212 7.11 Voorbeeld 1 WBS Projectmanagementplan 212 7.11.1 Projectplanning netwerkanalyse 215 7.12 Voorbeeld 2 Main deck 218 7.12.1 Kritieke pad-netwerkanalyse voor het main deck 219 7.12.2 Risico- en reserveanalyses voor dit werkpakket 223 7.12.3 Histogrammen 226 7.13 Toekenning van kosten aan de projectplanning 227 7.14 Samenvatting voorbeeld main deck 232 8 NAWOORD 235 9 LITERATUURLIJST 237 9.1 Boeken 237 9.2 Websites 238 10 REGISTER 241