Op huidhonger staat geen leeftijd of jaartal. Van de eerste zucht tot de laatste adem: iedereen heeft tot op zekere hoogte nood aan menselijk contact, verbondenheid en aanraking. Door COVID-19 beseffen en erkennen velen plots dat aanraking geen fijne surplus maar een essentieel verlangen was en is; dit niet alleen voor mensen die er kwaliteitsvolle familiale en vriendschapsrelaties op na houden. Maar uiteraard was huidhonger ook eerder al een reëel gegeven. Daarom ontstond het concept voor dit boek reeds in januari 2020, dus enkele maanden voor het begin van de pandemie. De auteur reikt in dit boek vele tips tot inspiratie aan om met huidhonger om te gaan. Vervolgens hoopt ze dat de lezer kracht en troost put uit de talloze beklijvende en veerkrachtige verhalen van jong én oud; van professionals en niet-professionals. “Deze pandemie geeft ons de tijd om te reflecteren over onze maatschappij. Het biedt ons kansen om intimiteit meer toegankelijk te maken. Indien we daarin slagen, zullen we de mens in ons zorgsysteem gelukkiger maken, daar ben ik van overtuigd. In dit boek ontdekken we wat de waarde van intimiteit is, en hoe we die grondstof beter kunnen inzetten in onze maatschappij. Want de grote verbeteringen in geluk zullen we vinden in wat we onderweg vergeten waren. Laat dat net de vraag zijn die dit zeer waardevolle boek beantwoordt: hoe kunnen we de waarde van intimiteit in al onze contacten herstellen?” (Wim Slabbinck, auteur van het voorwoord) Els Messelis is gerontoloog, maatschappelijk werker & (co-)auteur van meerdere boeken rond ouder worden. Ze is als docent verbonden aan Odisee Advanced Education in Brussel. Daarnaast is ze zaakvoerder van Lachesis, een onderzoeksen begeleidingskantoor van en voor 50-plussers met zetel in Gent. Haar expertisedomeinen zijn: intimiteit, seksualiteit en huidhonger op latere leeftijd; (seksueel) grensoverschrijdend gedrag in de ouderenzorg; voorbereiding op pensioen en creatief aan de slag met levensverhalen. Woord vooraf 9 Dankwoord 11 Voorwoord 13 DEEL 1 Wat is huidhonger? 15 1 Van de eerste zucht tot de laatste adem: op huidhonger staat geen leeftijd 17 2 In gesprek met Dr. Mandy Tjew over theoretische en wetenschappelijke inzichten rond huidhonger 23 DEEL 2 Getuigenissen over huidhonger 39 3 We leven in een koude cultuur maar ik hou me steevast recht aan mijn kinderen en mijn beestjes 41 Carole*, 67 jaar 4 Ik ben een overlever, ik red me wel want ik word door velen gedragen. Ik heb al die jaren leren leven met een portie huidhonger 49 Marie-Louise Le Clercq, 69 jaar 5 Ik ben nu in balans. Vroeger was er op Tinder seks of vriendschap, maar niets ertussenin 61 Jennifer*, 27 jaar 6 Na mijn lange zoektocht naar manieren om mijn huidhonger te stillen heb ik nu rust gevonden bij mezelf en mijn partner 71 Marc*, 59 jaar 7 Het is goed om op mijn eigen te zijn, maar er zijn momenten in mijn leven geweest dat de huidhonger te pijnlijk was om te dragen 85 Kathleen*, 72 jaar 8 Ik ben een gulle gever en nemer als het op huidhonger aankomt. Mijn hart is zo groot 105 Mieke*, 57 jaar 9 Ik wil met rust gelaten worden 127 Ben*, 58 jaar 10 Mijn tattoos zijn als een warme mantel om me heen 129 Sharon*, 36 jaar 11 Kotsbeu ben ik het om mijn knuffels te knuffelen: alles in mij schreeuwt om een mens te kunnen vastpakken 131 Mathilde*, 85 jaar DEEL 3 Huidhonger in een professionele context 133 12 Om kankerpatiënten veilig te masseren, is beschermingsmateriaal al heel lang geen vreemd gegeven meer voor mij 135 Mieke*, zelfstandig masseur, 57 jaar 13 Kwetsbare ouderen woonachtig in een WZC worden nog zo graag eens geknuffeld 139 Liesbeth Delbeke, ergotherapeut WZC De Oever, 32 jaar 14 Zie de kwetsbare oudere als mens, niet als taak 149 Linda*, zorgkundige en kinesiste, 55 jaar 15 Raken, aanraken, geraakt worden: mensen met een mentale beperking snakken er zo naar 157 Dirk Vanduynslager, begeleider Ons Erf, 64 jaar 16 Steeds op weg: naar mezelf, naar een warme invulling van mijn job en zo op weg naar een consent- en aanrakingsvriendelijke samenleving 165 Piero Flor, intimiteitscoach, 35 jaar 17 Het diepste in jezelf leren kennen, dat kan je leren 177 Carole Verbeeck, seksueel lichaamswerker, 42 jaar 18 Drieluik rond seksuele dienstverlening voor kwetsbare mensen 195 Luik 1 – Gesprek met Miek Scheepers – coördinator Aditi vzw 195 Luik 2 – Gesprek met Rebecca* – seksueledienstverlener via Aditi vzw 201 Luik 3 – Gesprek met Feliz* – seksueledienstverlener via Aditi vzw 206 Nawoord 223 Referenties 225