Altijd geld overhouden, nooit een miskoop en relaxter leven: droom jij daar weleens van? Het wordt werkelijkheid als je zelf gaat bepalen wat je doet met je geld. Met slimme psychologische trucs proberen anderen je aan de lopende band geld afhandig te maken. Een zinloos abonnement, een opgeklopte belegging, een overbodige verzekering, een verbouwing die je helemaal niet nodig hebt: allemaal dingen die jou laten leeglopen. Financieel zorgeloos leven lukt pas als je hier niet meer intrapt. Erica Verdegaal onthult de belangrijkste, wetenschappelijk bewezen denkfouten op financieel gebied, waardoor je haarscherp gaat oordelen in geldzaken en nooit meer wordt belazerd. Je gaat vanzelf slimmer kopen, verstandiger beslissen, beter beleggen, meer verdienen en veel relaxter leven. Je wordt dus rijker en gelukkiger door anders te denken. Drs. Ing. Erica Verdegaal heeft zich als econoom en publicist ontwikkeld tot Nederlands bekendste personal finance-expert. Ze schrijft columns, artikelen en boeken over persoonlijke geldzaken voor tal van bekende kranten, tijdschriften en online media. INLEIDING HEER EN MEESTER OVER JE EIGEN GELD  Wetenschappers hebben al honderden voorspelbare denkfouten ontdekt en bewezen. Die fouten zorgen dat zelfs superslimme, rationele mensen de mist in kunnen gaan bij beleggen, een huis kopen, onderhandelen over het salaris, sparen voor later, shoppen, informatie verzamelen, oordelen en alle andere activiteiten met financiële consequenties. Dat voorkom jij met dit boek. HOOFDSTUK 1 BESLIS ALS EEN PRO De evolutie heeft ons brein verrijkt met onbewust werkende filters. In een flits onderscheid je daardoor een krokodil van een boomstam of ontdek je een luipaard in dicht struikgewas. Dat is handig als je in de wildernis leeft. Maar in onze globale consumptie- en informatiesamenleving maken die filters ons bijziend, waardoor we grote financiële fouten maken. Dat ga jij voorkomen. 1.1 Breek uit je bubbel  1.2 Je bent wijzer dan je denkt  1.3 Relax en beslis zonder stress  1.4 Oefening baart beslissingskunst  HOOFDSTUK 2 DENK NIET DAT EEN EURO EEN EURO IS  De meeste mensen reageren op cijfermatige keuzes zoals een vliegtuig dat landt in het donker: ze laten zich leiden door de lichtjes langs de baan. Aanbieders weten dat. Ze stellen die lichtjes strategisch op en kloppen je maximaal geld uit de zak. Wees gewaarschuwd en gebruik de menselijke cijferverwarring in je eigen voordeel. 2.1 De ene euro is de andere niet  2.2 De macht van een getal  2.3 Er zit een boekhouder in je hoofd   2.4 Het achtste wereldwonder  2.5 Reken je rijker  HOOFDSTUK 3 KOPEN IS OORLOG Net zoals je je computer beschermt tegen virussen moet je jezelf behoeden voor de risico’s van de vrije markt. Want kopen is oorlog, en aanbieders benutten elke door gedragseconomen bewezen truc om je te verleiden. Hier lees je gouden tips om die verlokkingen te weerstaan en keuzes te maken waarvan je zélf blij en beter wordt. 3.1 Pas op voor het Ben Franklin-effect  3.2 Ga nooit winkelen met een goed humeur  3.3 Gebruik het Ikea-effect in je voordeel  3.4 Gooi geen goed naar kwaad geld  3.5 Geloof niet in gratis  3.6 Ontsnap uit de cadeaucarrousel  3.7 Zorg dat betalen pijn doet  3.8 Laat Odysseus je helpen  3.9 Oefening baart koopkunst  HOOFDSTUK 4 GA NIET VERDIENEN AAN JE PASSIE Extra verdienkansen en -tegenvallers verschuilen zich in onverwachte hoeken. Zo blijkt je carrière een zetje te krijgen als de eerste letter van je achternaam vooraan in het alfabet zit! Ook kan emancipatie onverwacht nadelig uitpakken voor je gezinsinkomen. En o ja, ga vooral niet de kost verdienen met je passie. Hier lees je waarom. 4.1 Je naam kan je loopbaan maken of breken 4.2 Ga geen geld verdienen aan je passie  4.3 De échte reden waarom vrouwen minder verdienen 4.4 Werk je niet arm  4.5 Beter verdienen kun je oefenen  HOOFDSTUK 5 PLANNEN HELPT NIET Wie alles van tevoren weet, kan met een dubbeltje de wereld rond, zeggen ze. In werkelijkheid is de toekomst net zo onvoorspelbaar als het weer in april. We gaan scheiden, emigreren of failliet. Ook gezinsuitbreiding of ziekte maken een financiële planning sneller rijp voor de afvalbak dan verse vis. In plaats van plannen kun je je leven beter aanpassen aan je financiële eb en vloed. 5.1 Werk aan De Grote Zes  5.2 Werk aan robuustheid  5.3 Ontsnap aan het kakapo-syndroom  5.4 Stop uitstelgedrag  5.5 Hoe scoor jij op de marshmallowtest?  5.6 Weg met pareidolie  5.7 Oefen je robuust  HOOFDSTUK 6 WEG MET BELEGGINGSTIPS Actieve beleggers denken dat hun rendement afhangt van hun vooruitziende blik. Daarom slurpen ze koersvoorspellingen van websites, magazines, influencers, goeroes en adviseurs. Maar waarom delen die ‘deskundigen’ hun kennis eigenlijk zo royaal? Na dit hoofdstuk snap je het antwoord en trek je een verstandig eigen beleggingsplan. 6.1 Kruip uit je schapenvacht  6.2 Genees van je wittejassensyndroom  6.3 Negeer beleggingsgoeroes en beursprofeten  6.4 Don’t worry, nothing is under control  6.5 Ochtendsterren zijn een illusie  6.6 Kies voor lui beleggen  6.7 Beter beleggen kun je leren  HOOFDSTUK 7 LOOP EENS EEN RISICOOTJE Het menselijk brein filtert, mengt, kneedt en assembleert voortdurend gegevens tot standpunten, voorspellingen, inschattingen en oordelen. Helemaal feilloos gaat dat niet. We zien patronen waar ze niet zijn en trekken conclusies die statistisch nergens op slaan. Zo onderschatten we grote risico’s, terwijl we kleine tegenvallers juist overschatten. Na dit hoofdstuk pak jij dat beter aan. 7.1 Een risicoallergie kan duur uitpakken  7.2 Je hebt een blinde vlek voor risico  7.3 Pas op voor de hete hand  7.4 Oefen je zicht op risico’s  HOOFDSTUK 8 GELD KOST VRIENDSCHAP  De politiek correcte opinie luidt dat elk mens gelijk is. Maar in de praktijk bepaalt koopkracht in hoge mate met wie we socialiseren. Nóg sterker dan inkomen beïnvloeden rijkdom en bezit onze vriendschappen. Als je niet oppast kan die verborgen emotionele kant van geld je banden met familie, vrienden en geliefden verwoesten. Na dit hoofdstuk snap je hoe dat komt en hoe je dat kunt voorkomen. 8.1 Een lening kan uitgroeien tot een tijdbom  8.2 Een gulle gift kan een splijtzwam zijn  8.3 Geld kan je relatie in de as leggen  8.4 Werk aan financiële harmonie  HOOFDSTUK 9 NIEMAND GAAT JOU RIJK MAKEN  Overal waar geld circuleert, broeden lieden met een defect moreel kompas op snode plannen om anderen een poot uit te draaien. Helaas tuinen mensen erin. Ze klikken op een link, raken in gesprek met een fraudeur, storten wat geld, maken zogenaamd veel winst, storten geld bij, soms vele tonnen, en dan is de wederpartij gevlogen. Dit hoofdstuk wapent je tegen oplichting en andere trucs om je geld af te troggelen. 9.1 Pas op voor financieel zevenblad  9.2 Jubelende reclames, toch miljardenverliezen  9.3 Zo versla je een zoetwaterkrokodil  9.4 Train je financiële weerbaarheid  HOOFDSTUK 10 HAAL MEER GELUK UIT JE EURO’S  Hoe zorg je dat je zó omgaat met geld dat je financiële rust en tevredenheid bereikt? Onderzoek laat zien dat dit draait om evenwicht: zorg dat je grip hebt op je geld en je toekomst, maar bijt je daar niet zó krampachtig in vast dat je hele leven om euro’s draait. Zelfkennis en technieken die geluk maximaliseren, helpen om die ideale balans te vinden. 10.1 Meer geluk en minder ongeluk: dat doe je zo 10.2 Verruil geluk voor tevredenheid  10.3 Relativeer jezelf rijker  10.4 Geluk koop je niet, je krijgt het  10.5 Oefeningen voor meer financieel geluk  TEN SLOTTE MAAK GELD JE ZESDE ZINTUIG BIJLAGE EERSTE HULP BIJ FINANCIEEL GEDOE  Stel, je geld vliegt door je vingers, je hebt ruzie over geld met je broer, je twijfelt over een (grote) financiële beslissing, je hebt vragen over beleggen, je bent bang voor je financiële toekomst, enzovoorts. Zoek je vraag of probleem in de lijst met veelgestelde vragen over geldzaken in dit hoofdstuk en je ontdekt snel achtergrondinformatie en oplossingen. REGISTER