Het kanon van de koning van Kandy, krachtbeelden uit Congo, de Benin-bronzen, Javaanse tempelbeelden: het is maar een greep uit een veelheid van voorwerpen die vaak op oneigenlijke wijze in bezit zijn gekomen van Nederlandse en Belgische musea en particuliere verzamelaars. En dan liggen hier ook nog menselijke resten uit koloniale gebieden. Sinds hun onafhankelijkheid roepen de voormalige koloniën om teruggave van verloren erfgoed. Daardoor voelt dit bezit steeds ongemakkelijker en zoeken regeringen en musea in Nederland en België manieren om waardevolle objecten terug te geven. Hoe en wanneer zijn deze voorwerpen hier gekomen, en waar zijn ze nu? Is het allemaal roofkunst? Hoe gaat teruggeven in zijn werk? Zijn er succesvolle voorbeelden? Moet iets ook terug als het hier niet gemist kan worden? De antwoorden op die vragen blijken verre van eenduidig. 'Jos van Beurden is de grote specialist op het gebied van koloniale roofkunst.' – Eric Dijkstra, BNN VARA 'Een monumentaal werk van hoge kwaliteit' – Guido Gryseels, directeur AfricaMuseum 'Van Beurden voert de lezer langs een bonte schouw van koloniale oorlogsbuit en verzameldrift.' – Eric Brassem, Trouw '"Ongemakkelijk erfgoed" zet aan tot genuanceerde stellingnames over veranderende culturele mores.' – Chris Reinewald, Museumtijdschrift 'In zijn verfrissend onbevooroordeelde boek Ongemakkelijk erfgoed, over Nederlandse en Belgische roofkunst vermijdt gelauwerd erfgoedherkomstonderzoeker Jos van Beurden gemakkelijke verontwaardiging. Door zijn eigen activiteiten weet hij dat diplomatie het meest uithaalt. Kunstroofpreventie vraagt om mentaliteitsverandering over en weer.' – De leesclub van alles 'Met deze publicatie is een grote stap gezet in het schrijven over Nederlandse en Belgische koloniale collecties en over de mogelijkheid een weg te banen voor de toekomst. Een aanrader voor eenieder die werkt met koloniale collecties of zich daarvoor interesseert.' – Hilde van den berg, Museumpeil Voorwoord Twee landen in één boek – Op zoek naar een kader – Wat kan de lezer verwachten? DEEL I BESLISSENDE FASE IN EEN OUDE DISCUSSIE? 1. kiezen voor koloniale collecties Beslissende ontmoeting – Vondst bij de douane – Sterk netwerk – Koloniale collecties in de kou 2. de grote erfgoedverhuizing De pijn van het verlies – Massale stroom – Verzamelhausse – Opdrachtstukken – Roofkunst – Afgedwongen giften – Verzamelexpedities, missie en zending – Geleidelijke omslag - Rol van immigranten - Organisaties in Nederland - Adieu La Belgique à papa, goodbye voc-mentaliteit 3. musea in beweging Op zoek naar een nieuwe rol – Geamputeerde biografieën – Een gift uit Congo – Sri Lankaanse expert vs. Nederlandse museumdirecteur – Het grote grijze gebied – De kunst van het loslaten 4. de ‘sans-papiers’ van het kolonialisme Stille waarnemers – Fascinatie voor de ander – Dan maar stiekem – Mensenzoo – Ommekeer in denken – De worsteling van een museum – Koning Badu Bonsu ii – Gezocht: een herinneringsplek DEEL II ZUINIG TERUGGEVEN IN DE JAREN 1970 5. indonesië, nederland en de kris van diponegoro Vondst – Moeizaam onderhandelen – Geheime missie – Gezamenlijke Aanbevelingen – De Mona Lisa van Azië naar huis – De zoektocht naar het steekwapen – Weinig medewerking – Keerpunt 2017 – Waar hoort de Javamens? – Een rijkgevuld museum in Jakarta 6.Congo, België en Leopolds lastige erfenis Veel kleine oorlogen – Verzamelen onder Leopold ii – Veranderde het verzamelen na Leopold II? – Vergiftigd geschenk – Teruggaveonderhandelingen – Driefasenplan – Magere lijst – Een nieuwe toon 7. Suriname, het Caribisch gebied en Nederland: meer teruggaven op komst? De West-Indische Compagnie – Koloniale collecties uit de West – Archieven uit Suriname: volgens afspraak retour – Precolumbiaanse scherven terug naar Curaçao en Aruba – Marron-stoel – Nieuwe impuls? DEEL III RECENTE TERUGGAVEN 8. campagne voor maori-hoofden Familieleden in de etalage – Beren op de weg – Aan wie geef je het terug? – Overdracht bezegeld met neuszoen – Nog een Toi Moko terug – Vastgelopen in de federale molen? 9. vruchtbare samenwerking rond archieven Archiveringsdrift – Indonesië: pragmatische aanpak – Rwanda: alleen digitale toegang – Discussie over digitaal teruggeven 10. afscheid van 18.576 voorwerpen van museum Nusantara De pijn van Delft – Nodig: tijd en menskracht – Indonesië blij – Nog meer pijn in Delft – Aziatisch museum grootste ontvanger – Een nieuw geluid 11. Benin-objecten: begint hier de doorbraak? Een rustig bankje voor een onrustige vitrine – Het gaat over mensen – Verbijsterende zwerftocht – Missen de Bini hun objecten? – Aanloop naar de Benin-dialoog – Eindelijk beweging – Benin-objecten in de Lage Landen – Werkt een Europese aanpak? DEEL IV MINDERZICHTBAAR, MAAR WEL VAN BELANG 12. missie, zending en overbodige collecties Afrikaanse stemmen – Koloniale driehoek – Zending in Nederlandse koloniën, missie in Congo – Lokale hulp - Verzachting – Gemiste kansen – Beperkt aantal teruggaven 13. koloniale objecten in de handel en bi j particulieren Contact met handelaren – Vroege oorlogsbuit en grafroof – De rol van elitefamilies – Twee verzamelaarsverenigingen – Vraagtekens bij een Boeddhahoofd – De toekomst van de Christoffel-collectie – Geslaagde teruggave door een particulier – De bel van het fort van Jaffna – Schilderijen uit koninklijk bezit