België en de liquidatie van premier Louis Rwagsore
Omschrijving
Na zestig jaar biedt Ludo De Witte opening van zaken over een moord die Burundi op weg zette naar interne verdeeldheid, etnische spanningen en massamoorden. Op 13 oktober 1961 vermoordt een Griek eerste minister Louis Rwagasore van Burundi. De populaire leider had tot consternatie van België, dat Burundi als voogdijgebied bestuurt, net de verkiezingen gewonnen. Enkele uren na de moord kruist topambtenaar Jean-Paul Harroy in het hospitaal waar Rwagasore ligt opgebaard de moeder van de premier. Ze geeft Harroy een klinkende oorveeg. In die mep zit de overtuiging vervat van veel Burundezen: de koloniale overheid heeft de misdaad georganiseerd. Maar de rol van België wordt niet onderzocht: de raison d’état gebiedt zwijgplicht. België executeert de schutter, Burundi de vijf medeplichtigen.
Zestig jaar later biedt Ludo De Witte opening van zaken over een moord die Burundi op weg zette naar interne verdeeldheid, etnische spanningen en massamoorden. Confidenties van hoofdrolspelers en de ontsluiting van cruciale archieven leggen de Belgische rol in de moord op de charismatische leider bloot. Met op de achtergrond de slagschaduwen van Patrice Lumumba en koning Boudewijn, met bijrollen voor Paul-Henri Spaak en Etienne Davignon. Voorwoord door prof. dr. Guy Vanthemsche 9
Dankwoord 13
Kaart 14
Inleiding. Een cold case ... die smeult 15
Echo’s van een onopgehelderde moord 15
De literatuur, ons onderzoek 23
1. Burundi onder voogdijbestuur 33
Burundi in koloniale tijden 33
Mwambutsa en Baranyanka 48
2. Prins Rwagasore 59
Tussen traditie en moderniteit 59
Een landhervorming? 69
Koloniale anesthesie 78
De geboorte van een nationalist 84
3. De Rwandees-Congolese maalstroom 101
Metastases (1959-1960) 101
Wie wind zaait ... 112
D’Aspremont Lynden geeft Kitega carte blanche (oktober 1960) 120
Huisarrest voor prins Rwagasore 129
4. De slagschaduw van Lumumba 141
Lumumba, vermoord, werpt zijn schaduw over Burundi
(januari 1961) 141
D’Aspremont Lynden, Harroy en Reisdorff ontwapenen niet 149
Exit d’Aspremont, enter Spaak (april 1961) 156
Regnier in de war room 161
5. ‘Men moet Rwagasore vermoorden’ 171
Verkiezingen (18 september 1961) 171
‘De maatregelen nemen die zich opdringen ...’ 181
Mevrouw Belva 188
‘Men moet Rwagasore vermoorden’ (20-21 september 1961) 192
De terreurcampagne van Ntidendereza 202
6. ‘Een schandaal zal niets oplossen’ 209
De moord, de arrestaties 209
Het gerechtelijk onderzoek: ‘Een schandaal zal niets oplossen’ 213
Interne autonomie, maar toch een Belgisch proces 223
Het onderzoek en het verdict in eerste aanleg: ‘Zich indekken door
zijn paravent te verpletteren’ 229
De confrontatie Belva-Regnier op het proces in beroep
(april 1962) 234
7. Koning Boudewijn komt in actie 243
Armworstelen met minister Spaak 243
Het ultieme pleidooi van Laken 253
Het onderzoek van het parket van Brussel (eind juni 1962) 269
De executie van Jean Kageorgis 277
8. De Burundese processen 283
Ook Burundi neemt de Belgen in bescherming (november 1962 -
januari 1963) 283
Het quid pro quo houdt stand 295
Ultieme pogingen 301
Epiloog 309
Dekolonisatie, thermidor, bonapartisme 309
Noodzakelijke transparantie 320
Chronologie 331
Geraadpleegde bronnen 339