Unieke en innovatieve methode voor vorming tot geïnformeerd en kritisch EU-burgerschap De impact van de EU op het dagelijkse leven is enorm, maar niet altijd zichtbaar. Jongeren vormen tot geïnformeerde en mondige EU-burgers vraagt actief leren om hen voor te bereiden op maatschappelijke verantwoordelijkheid en democratische inspraak. Dit boek biedt een praktische handleiding voor alle leerkrachten in het secundair onderwijs en docenten in het hoger onderwijs die hun leerlingen en studenten kritisch burgerschap willen bijbrengen binnen verschillende vakken en opleidingen. Concrete casussen op basis van rechtszaken behandeld door het Hof van Justitie van de Europese Unie stimuleren studenten tot kritisch nadenken. De casussen illustreren treffend de impact van de EU in het dagelijkse leven van haar burgers op tal van maatschappelijke domeinen: van de interne markt en het vrije verkeer van goederen en personen, over thema’s als democratie, gelijkheid, privacy, sociale rechten, tot consumentenbescherming, milieu en migratie. Via een ruim aanbod van lesactiviteiten en werkvormen verleent het boek op een laagdrempelige wijze inzicht in het DNA van de EU en EU-burgerschap. Europees burgerschap in de klas is daarom een must-read voor iedereen die zelf Europees burgerschap beter wil begrijpen of jongeren wil stimuleren tot kritische reflectie hierover. Deze handleiding is ontstaan vanuit het Erasmus+project Case4EU en is geschreven door een multidisciplinair team van auteurs (recht, filosofie, politieke en sociale wetenschappen). Voorwoord Democratie Het project Case4EU Kijken achter het recht Dank Afkortingen Visie Mondige EU-burgers EU-casusonderwijs: Objectief, kritisch en pluralistisch Leeswijzer Doelgroep Ga jij de uitdaging aan? Structuur Casusfiches Masterfiches Werkvormenfiches Woordenlijst Hoe een casus kiezen? Website Schoolvriendelijke vertaling van basisteksten Onderwijsdoelen van Case4EU Overzichten van casussen Overzicht per module (basismatrix) Overzicht per lesthema of trefwoord Overzicht per leerdomein CASUSFICHES Module 1: De interne markt – De EU als een open ruimte zonder binnengrenzen Casus Schmidberger – Het verhaal van de milieubetogers op de snelweg Casus TopFit – Het verhaal van de Italiaanse hardloper Andere casussen in de module Interne markt 71 Module 2: Democratie en rechtsstaat Casus Puppinck – Het verhaal van het Europees burgerinitiatief met twee miljoen handtekeningen Andere casussen in de module Democratie en rechtsstaat Module 3: Grondrechten op gelijke behandeling Casus Defrenne – Het verhaal van de stewardess Casus Feryn – Vacatures! Maar niet voor Marokkanen Andere casussen in de module Gelijkheid Module 4: Privacy Casus Google Spanje – Het verhaal van de Spaanse zakenman tegen Google Andere casussen in de module Privacy Module 5: Sociale rechten Casus Fuß – Het verhaal van de brandweerman Casus Dano – Het verhaal van de sociale uitkeringen Andere casussen in de module Sociale rechten Module 6: Consumentenbescherming Casus Teekanne – Het verhaal van het ‘framboos-vanille avontuur’ Andere casussen in de module Consumentenbescherming Module 7: Milieu Casus Craeynest – Het verhaal van de schonere lucht in Brussel Andere casussen in de module Milieu Module 8: Migratie, derdelanders en gecontroleerde buitengrenzen Casus Haqbin – Het verhaal van de jonge Afghaan Andere casussen in de module Migratie MASTERFICHES Masterfiche 1: Het DNA van de EU Masterfiche 2: EU-regels Masterfiche 3: Europees burgerschap Masterfiche 4: Het Hof van Justitie van de Europese Unie Masterfiche 5: De interne markt – De EU als een open ruimte zonder binnengrenzen Masterfiche 6: Democratie en rechtsstaat Masterfiche 7: Gelijkheid en non-discriminatie Masterfiche 8: Privacy Masterfiche 9: Sociale rechten Masterfiche 10: Consumentenbescherming Masterfiche 11: Milieu Masterfiche 12: Migratie – Gecontroleerde buitengrenzen WERKVORMENFICHES Argumenten ordenen Argumenten verbinden met het DNA van de EU Begrippen matchen en toepassen Borddiscussie (chat talk) Carrousel (speeddate) Creatieve opdracht Debat met jury Definitiegesprek Dilemmagesprek Doceren Eliminatiespel Expertgroepen (jigsaw) Filosofisch (onderzoeks)gesprek Gestructureerde academische controverse (SAC) Hoekenwerk Klasgesprek Lezen / Luisteren met opdrachten Lezen van een tekst in een vreemde taal Link met de leefwereld Living library Onderwijsleergesprek Opzoekwerk Origami-oefening Overloopdebat Perspectiefwisseling Roezemoesgroepen (of zoemsessie) Rollenspel (over een EU-casus) Schaal van rechtvaardigheid Schrijfopdracht Simulatie (over een EU-casus) Stap-vooruit-spel Stellingenspel Think – pair – share (denken – delen – uitwisselen) Verbinden met EU-waarden en -doelstellingen Waardenschaal Wat als? Wat denk jij? Wat beslis jij als rechter? What happens next? Bijlage: Woordenlijst Auteurs Illustratieverantwoording