In het zeventiende-eeuwse Holland is de basis gelegd voor een nieuw, populair genre in de schilderkunst: de afbeelding van het kerkinterieur als sobere protestantse uitingsvorm. De eerste die het interieur van bestaande kerken als voorstelling vastlegde, was de Haarlemmer Pieter Saenredam (1597-1665). Hij mag tevens beschouwd worden als de beroemdste kunstenaar op dit gebied. Een belangrijke navolger was de Delftenaar Hendrick Cornelisz. van Vliet, die in 1662 het interieur van de Goudse Sint-Janskerk zou schilderen en centraal staat in dit boek. Het betreft een schilderij dat in vergetelheid was geraakt, maar in 1982 werd herontdekt door de voormalige koster van de Sint-Janskerk, Nico Metselaar. Het oorspronkelijke werk bleek sinds 1933 eigendom te zijn van The National Gallery of Victoria in Melbourne, Australië. Ook daar was het tot 1982 niet bekend dat het om de Sint-Janskerk in Gouda ging. Beeldend kunstenaar Jos van de Biezen werd gegrepen door het verhaal van de afbeelding en maakte in negen maanden een kopie, de zgn. Remake, dat sinds januari 2015 in de kerk hangt. Zijn boek dat voor u ligt, werpt nader licht op het schilderij, het genre en het leven van Hendrick Cornelisz. van Vliet. In the seventeenth-century Dutch Republic, the foundation was laid for a popular new genre of painting: depicting austere church interiors as a sober Protestant form of expression. The first painter to specialise in this new genre was Pieter Saenredam (1597-1665) of Haarlem, who may also be considered the most famous church interior painter. An important follower of his was Hendrick Cornelisz. van Vliet from Delft. In 1662 Van Vliet would create the painting of the interior of Gouda’s Church of St. John the Baptist (‘Sint-Janskerk’) that is the focus of this book. This painting had been all but forgotten until 1982, when it was rediscovered by the same church’s verger at the time, Nico Metselaar. The original work turned out to be hanging in Melbourne, Australia, in The National Gallery of Victoria, which had owned it since 1933. Until 1982, the Gallery had no idea either that the painting, titled simply ‘Interior of an Unknown Church in the Netherlands’, was a depiction of the Gouda church. Artist Jos van de Biezen was captivated by the story of the painting and nine months later, his copy, known as ‘The Remake’, was finished. Its home since January 2015 has been the Sint-Janskerk in Gouda. This book sheds further light on the painting, the genre and the life of van Hendrick Cornelisz. van Vliet. Een persoonlijke zoektocht naar het verhaal achter een bijzonder schilderij uit 1662 van een onbekend kerkinterieur (dat herontdekt werd), leverde een monografie op over de maker, schilder Hendrick Cortnelisz. van Vliet en zijn kerkinterieurschilderijen alsmede een kopie van het werk, sinds 2015 te vinden in de Sint-Janskerk in Gouda, daar waar de zoektocht ooit begon. Woord vooraf 7 Inleiding 9 1 Hendrick Cornelisz. van Vliet 19 2 De werkwijze van Van Vliet 37 3 Hoe komt Van Vliets schilderij in Australië? 45 4 The Remake 51 5 Over het kerkinterieur in perspectief 61 6 Haarlemer en Delfter typus 73 7 Wat maakt het schilderij zo bijzonder? 83 8 De Sint-Janskerk 89 9 De opdrachtgever 105 10 Schilderde ook Johannes Vermeer de Sint-Janskerk? (door Paul H.A.M. Abels) 117 Korte genealogie Hendrick Cornelisz van Vliet 133 Catalogus kerkinterieurs van Van Vliet 141